Fes

Fes, Fas'ın Fes-Boulemane bölgesinde bulunan ülkenin üçüncü büyük şehri. 2 Eylül 2008 tarihinde gerçekleştirilen son nüfus sayımında 1.008.000 nüfusa sahip olduğu tespit edilen şehir, geçmişte Fas Sultanlığı'na başkentlik yapmış kentlerden de biridir (Vikipedi).

Okuduğumuz yazılarda ve izlediğimiz videolarda turistlerin genelde Fes konusunda biraz sıkıntılı olduğunu anlamıştık. Labirente benzeyen sokakları ve sürekli peşinizde size yardım etme bahanesiyle para koparmaya çalışan insanlarıyla açıkçası biz de Fes'in zor bir şehir olduğunu söyleyebiliriz. Daha doğrusu insanı çok yoran bir yer. Dar sokakları nedeniyle gökyüzünü görmek neredeyse imkansız hale geliyor. Bir noktadan sonra açık alan istiyor insan:) Aradığınız yerleri bulmak zor, elinde harita sağa mı sola mı dönelim diye cebelleşirken bir yandan da hiç durmadan hareket eden insanlarla çarpışmamak için uğraşıyorsun. Akşamları ise sokaklar tenhalaşıyor, insan biraz tedirgin oluyor açıkçası. Ancak şunu da söylemek lazım; evet yardım edelim bahanesiyle insanı çok fazla taciz ediyorlar ancak fiziksel hiç bir müdahaleleri olmuyor. Biz bu noktada Türk ve Müslüman olmamızın bayağı bir faydasını gördük. Adamlardan kurtulamadığımız noktada Türk ve Müslüman olduğumuzu söyleyip, peşimizi bırakmalarını istiyorduk. O noktada vazgeçiyorlardı. 

Fakat bütün bu olumsuzlukların yanında eğer farklı kültürleri tanımak istiyorsanız, mutlaka ama mutlaka Fes'i görmelisiniz. Zor mu? Evet zor bir şehir ama bir o kadar da etkileyici. Özellikle ilk gün insanı büyülüyor. Sizi 500-600 yıl öncesine götürüyor. Sanırım Fas'ta bizi en çok etkileyen şehirler Fes ve Marakeş'di. 

Bizim gözümüzden Fes;

1- Karaviyyin Üniversitesi: Günümüzde Fas sınırlarındaki Fes şehrinde 859 yılında Fatma el-Fihri tarafından inşa ettirilmiş medrese. Günümüzde Karaviyyin Üniversitesi olarak kullanılmaktadır. UNESCO'nun Dünya Miras Listesi'ne göre Karaviyyin Üniversitesi dünyanın en eski üniversitesidir. Cami de faal haldedir. Kuzey Afrika'nın en büyük camilerinden birisidir. Karaviyyin Üniversitesi  tarihte önemli alimlere de ev sahipliği yapmıştır. Filozoflardan İbn Haldun, İbn Rüşd ve İbn Bace, tıp alimlerinden İbn Meynun, coğrafyacı Muhammed İdrisi, mutasavvıflardan İbn Hazm ve Abdüsselam Bin Mesis gibi birçok isim üniversitenin mezunları yahut hocaları arasındadır (Vikipedi).

Şehirde ilk durağımız burası oldu. Fas'taki bütün camilere (Marakeş'teki 2. Hasan cami hariç) ancak namaz saatlerinde girebiliyorsunuz. O nedenle şehri gezerken zamanı iyi ayarlamak gerekiyor. Biz burayı çok beğendik. Şehrin en önemli yerlerinden biri. Mutlaka görmenizi öneririz. Bu arada kadınlar bölümünden de çok rahat bir şekilde görebiliyorsunuz. 

2- Tabakhane: Fes'in en meşhur yeri burası sanırım. Tabakhaneyi yukarıdan görebilmek için çevresindeki dükkanların üst katına çıkabiliyorsunuz. Dükkan sahipleri zaten sizi hemen yönlendiriyor. Anlatma görevini de üstleniyorlar, çıkışta da ya birşey almanızı bekliyorlar ya da bir miktar para vermenizi istiyorlar. Deri olduğu için çok pahalıydı ürünler o yüzden biz bahşiş verdik. Hatta farklı noktalardan görebilmek için  2 farklı dükkana gittik. Koku konusunda çok uyarmışlardı yazılarda ancak açıkçası biz rahatsız olmadık hatta verdikleri naneyi koklama ihtiyacı bile duymadık. Bildiğiniz tezek kokusuydu:)

3- Al Attarine Medresesi: Al-Attarine Medresesi veya Medersa al-Attarine Fas, Fes'te Al- Karaviyyin Cami'nin yanında bulunan bir medresedir. Marinid sultanı Uthman II Abu Said tarafından (1310-1331) 1323-5'te yaptırılmıştır. Medrese adını baharat ve parfüm çarşısı Souk Al-Attarine'den alıyor. Zengin ve uyumlu dekorasyonu ve sınırlı alanı verimli kullanması nedeniyle Marinid mimarisinin en büyük başarılarından biri olarak kabul edilir (Wikipedia).

İnanılmaz güzel bir mimariye sahip medrese. Biz bayıldık açıkçası. Müthiş bir işçilik. Bize El-Hamra Sarayı'nı hatırlattı. Mutlaka görmenizi öneririz. 

4- Ebu İnaniye Medresesi: Fas'ta Berber emiri Ebu İnan Faris tarafından 1351-1356 yıllarında yaptırılmış bir medresedir. Ebu İnan, aynı adla bir başka medreseyi de Meknes kentinde yaptırmıştır. Meriniler mimarisinin en iyi örneklerinden biri olarak kabul edilir (Vikipedi).

Burası da son derece güzel ve etkileyici bir medreseydi. Görülmesi gereken önemli yerlerden biri.

5- Molla İdris II Türbesi: Moulay Idris II'nin Zaviyesi, Fas'ın Fez kentinde bir zaviyedir. Fas'ı 807'den 828'e kadar yöneten ve Fe şehrinin ana kurucusu olarak kabul edilen II.İdris'in mezarını içerir (Wikipedia).

Mutlaka görmenizi öneririz. Biz çok beğendik açıkçası. Faslılar için de çok önemli bir yer.

6- Dar El-Makhzen: Dar al-Makhzen veya Kraliyet Sarayı Fas'ın Fes şehrinde bulunan Fas kralının kraliyet sarayı. Orijinal kuruluşu, MS 1276'da Marinid hanedanının kraliyet kalesi olan Fes el-Jdid'in kuruluşuna kadar uzanır (Wikipedia).

Sarayın kapısı oldukça meşhur, görmemek olmaz dedik ve gittik. Tabii güzel bir kapı ama bu kadar abartmaya gerek var mı bilemiyoruz açıkçası.

7- Nejjarine Ahşap Sanatları ve El Sanatları Müzesi: Açıkçası bu kadar güzel bir müzeyle karşılaşacağımızı düşünmemiştik ama bayıldık gerçekten. Uğramanızı öneririz.

8- Medina: Eski şehir bölgesini ayrı bir maddede yazmaya gerek var mı bilemiyoruz çünkü zaten şehir koca bir kapalı çarşı. Çarşının farklı bölgeleri sattıkları ürünlere göre farklı isim almış (bakırcılar çarşısı, kına çarşısı gibi). Tek tek yazmamıza gerek yok çünkü gezerken mutlaka göreceksinizdir.

9- Marinid Tombs: Marinid Mezarları veya Merenid Mezarları, Fas'ın eski şehri Fes al-Bali'nin kuzeyinde ve tepede yer alan bir dizi anıtsal mezar kalıntılarıdır. Aslında 13. ila 15. yüzyıllarda Fas'ı yöneten Marinid hanedanı için bir hanedan nekropolü idi. Bugün tarihi şehrin üzerinde popüler bir gözetleme noktasıdır (Wikipedia).

Buraya uğramanızı öneririz. Manzara gerçekten güzel. Biz taksi ile ulaşım sağladık.

10- Borj Nord Müzesi: Marinid Tombs'un yakınlarında yer alan bir müze. Açıkçası biz de Marinid Tombs'dan aşağı doğru yürüdüğümüz için buraya uğradık. Belki bu taraflara gelmeseydik uğramayabilirdik. Siz de manzara noktasına giderseniz bu müzeyi hızlıca gezip çıkabilirsiniz.

11- Dar Batha: Şehrin görülmesi gereken yerlerinin başında geliyor ancak restorasyon nedeniyle ne yazık ki gezemedik.

12- El Mokri Sarayı: Burası da Dar Batha gibi ne yazık ki göremediğimiz yerlerden biri oldu ancak çok önemli yerlerden biri olduğunu söyleyebiliriz. 

13- R'Cif Kapısı ve Meydanı: Şehrin meşhur kapısı ve meydanı. Mutlaka göreceksinizdir. 

14- Bab Bou Jeloud: Bab Bou Jeloud Fas'ın Fes şehrinin eski şehri Fes el Bali'de süslü bir şehir kapısıdır. Mevcut kapı, 1913'te Fransız sömürge yönetimi tarafından eski şehrin büyük girişi olarak hizmet etmesi için inşa edildi (Wikipedia).

Şehrin diğer önemli giriş kapılarından biri.

15- Seffarine Meydanı ve Medresesi: Medrese kapalı olduğu için ne yazık ki giremedik ancak meydan oldukça canlı ve güzeldi. Meydan derken büyük bir yer beklemeyin tabii, küçücük bir meydan.

16- ...... medresesi:

17- Ibn Danan Sinagogu: Ibn Danan Sinagogu Fas'ın Fes şehrinde 17. yüzyıldan kalma bir sinagogdur. Ait Ishaq kasabasından zengin bir tüccar olan Mimoun Ben Sidan  tarafından yaptırılmıştır. Sinagog Fes'in tarihi medinesinin bileşenlerinden biri olan Fes el-Jdid içindeki Mellah semtinde yer almaktadır  (Wikipedia).

Güzel bir sinagogdu. Orada çalışan kadın da sinagog ile ilgili bilgi veriyor. Sinagogun üst katına çıkınca büyük bir mezarlık görüyorsunuz. 

18- Jnan Sbil Bahçesi: Fes'te nefes almanızı sağlayacak önemli bir durak. Vaktimiz çok olmadığı için uzun vakit geçiremedik ne yazık ki.

19- Dar al-Magana (Water Clock): Dar al-Magana Fas'ın Fes şehrinde, Marinid sultanı Abu Inan Faris Tarafından inşa edilen, ağırlıkla çalışan bir su saatine ev sahipliği yapan 14. yüzyıldan kalma bir yapıdır (Wikipedia).  

Açıkçası nasıl çalıştığı konusunda tam kafamızda netlik oluşmadı ama madem görülecekler listesinde vardı o zaman fotoğrafını çektik:)

 

20- Yahudi Mahallesi: Mimari olarak farklılık hemen göze çarpıyor. Küçük bir alan ama biz beğendik açıkçası.

21- Bab Chorfa: Şehrin önemli kapılarından biri. Haşmetli ve güzel bir kapı.

22- El Glaoui Sarayı: Dar Glaoui veya Glaoui Sarayı Fas'ın Fez kentinde 19. yüzyılın sonlarından ve 20.yüzyılın başlarından kalma bir saraydır. En ünlü üyeleri Sadrazam Madani ve Marakeş paşası kardeşi Thami olan Glaoui ailesine aitti (Wikipedia).

Şehrin görülmesi gereken önemli yerlerinden biri. 

Sokaklarda gezerken yerel bir rehber ile tanıştık. Aslında rehber denebilir mi bilemiyoruz, sokakta turistleri ikna ederek gezdiren bir kişi diyebiliriz:) Bizi de ikna etti ve 1,5-2 saat kadar gezdirdi. Güzeldi açıkçası, giremeyeceğimiz evlere girmemizi sağladı. Bir sürü bilgi verdi. Çok lazım mı derseniz değil elbet:)