Saraybosna

Saraybosna bu bölgelere gidip de görmeden dönülmemesi gereken bir yer. Şehir doku olarak bize çok yakın. Sokaklarda gezerken hiç yurtdışındayız hissiyatı yaşamadık. Yani genel olarak Bosna Hersek ile yakınlığımız aşikar ama bu kadar olabileceğini tahmin etmemiştik, belki de Türk turist yoğunluğundan olabilir.

Biz toplamda 1 gece 1 gün kaldık diyebiliriz, bizim için yeterli oldu ama göremediğimiz yerler de var maalesef, detaylı bir gezi olsun derseniz 2 veya 3 tam gün kalınabilir. Saraybosna'ya Mostar üzerinden tren ve otobüsler ile gel git yaptık. Uçakla gitmek için de ucuz olması sebebiyle uygun rotalardan bir tanesi.

Saraybosna'da bizim gözümüzden gezilecek yerler şu şekilde;

1- Bosna Hersek Ulusal Müzesi: Önemli ve büyük bir müze. Çeşitli alanlarda koleksiyona sahip bu müzeyi vaktiniz var ise gezmenizi öneririz. Otogara yakın, giriş 6 Km.

Binaların ortasında bir botanik bahçesi bulunur. Müzenin en önemli eserlerinden birisi, İspanya’dan sürülen Seferad Yahudisi bir ailenin yanında Bosna’ya getirdiği “Saraybosna Haggadah’ı” olarak bilinen ve Yahudiler için ilahi önem taşıyan el yazmasıdır. (Vikipedi).

2- Gazi Hüsrev Bey Bezistanı: Yapının 1540 civarında inşa edildiği varsayılmaktadır. Başka bir yapı olan Taslıhan (Taş Han), Bezistan ile aynı zamanda inşa edilmiştir. Batı duvarı boyunca inşa edilen han çarşıyı eşsiz bir kompleks yaptı ve Osmanlı döneminde Saraybosna'da ticaretin merkezindeydi. 1879'da bir yangın sırasında çok hasar gördükten sonra Taşlıhan'ın büyük bir kısmı elendi. Artık hanın kalıntıları Hotel Europe'un yaz bahçesinin bir bölümünü oluşturuyor (https://sarajevo.travel/en/things-to-do/gazi-husrev-beys-bezistan/490).

Bir an kendinizi Eminönü'nde geziyormuş gibi hissedebilirsiniz. Güzel bir yer, alışverişle pek aramız olmadığı için çok vakit geçirmedik. Ayrıca Bedestenin hemen yanında ne yazık ki yıkılmış olan Taşlıhan bulunuyor.

3- Gazi Hüsrev Bey Cami: Osmanlı mimarisinin en göze çarpan eserlerinden biri olup, Bosna Sancak Beyi Gazi Hüsrev Bey tarafından 1531 yılında Mimar Sinan'a inşa ettirilmiştir. 1996 yılında dış yardımlarla tamir edilmiş olmakla beraber, Suudi Arabistan tarafından sağlanan mali desteğin etkisiyle aslına sadık bir şekilde Osmanlı mimarisine uygun biçimde restore edilmiştir (Vikipedi).

Şehrin en meşhur camisi. Çok güzel bir cami, görülecek yerlerin başında geliyor. Giriş yan kapıdan yapılıyor ve 2 Km, Türk'üz derseniz ödemezsiniz ama gene de ödeyin, yardımcı olun.

4- Sebil: 1754 yılından bu yana Başçarşı Meydanı Sebil tarafından bezenmiştir. Mehmet Paşa Kukavica tarafından yaptırılan orijinal yapı, bir yüzyıl sonra bir yangında tahrip edilmiş ve daha sonra mevcut Sebil mimar Alexander Wittek tarafından tasarlandığı gibi 1913 yılında inşa edilmiştir (https://sarajevo.travel/en/things-to-do/bascarsija/838).

Çok güzel bir tarihi yapı. Başçarşı'nın tam ortasında yer alıyor. Çevresi hep kalabalık. Şehrin merkezi ve sembol yeri burası desek yanlış olmaz sanırım.

5- Başçarşı: 16. yüzyılda kurulmuş bulunan meşhur Osmanlı çarşısıdır (Vikipedi).

Saraybosna'nın görülmesi gereken en önemli noktası. Birçok dükkanı bünyesinde barındıran Başçarşı gezmesi çok keyifli bir yer. Ayrıca tarihi açıdan da oldukça etkileyici.

6- Bakırcılar Çarşısı: Adından da anlaşılacağı üzere bakırcıların bulunduğu sokak. Gezerken karşınıza mutlaka çıkacaktır.

7- Gazi Hüsrev Bey Medresesi: Güzel bir medrese, görmenizi öneririz. Giriş 3 Km.

8- Saraybosna Katedrali: Bosna Hersek'teki en büyük katedral. Saraybosna kuşatması sırasında bina hasar gördü ancak tamamen yok olmadı, ve hasar onarıldı (Wikipedia).
Şehrin merkezinde yer alan katedral görülmeye değer.

9- Latin Köprüsü: Bosna-Hersek'teki Miljacka Nehri üzerindeki bir Osmanlı köprüsüdür. Köprünün kuzey ucu 1914'te I. Dünya Savaşı'nın nedeni haline gelen Gavrilo Princip tarafından Avusturya'nın Arşidük Franz Ferdinand suikastının yapıldığı yerdir (Wikipedia).

Güzel bir köprü ama köprüyü asıl ilginç yapan tarihi. Suikastın yapıldığı yerde Saraybosna 1878-1918 Müzesi bulunuyor ve içeride ve dış duvarında o zamana dair fotoğraflar ve bilgiler yer alıyor.

10- Milli Kütüphane: İçine girmedik ama güzel bir bina. Yanlış hatırlamıyorsak Coşkun Aral'ın Saraybosna belgeselinde buranın savaş döneminde çok zarar gördüğü, günlerce yandığı ve itfaiye erlerinin dahi Sırplar tarafından işlerini yapmamaları için engellendikleri anlatılmıştı. Bu bina ayrıca eskiden belediye binasıymış ve hatta Franz Ferdinand burada gerçekleşen bir balodan ayrıldıktan sonra rotası üzerindeki Latin Köprüsü'nde suikasta uğramış.

11- Morica Han: Morica Han 1551 yılında Osman İmparatorluğu zamanında Saraybosna'da inşa edilen bir han. 1697'de çıkan bir yangın sonrasında şu andaki haliyle yeniden inşa edildi. Morica Han Gazi Hüsrev Bey Vakfı'na ait olan ve vakıf tarafından finanse edilen binalardan biridir. Saraybosna'da kalan tek han budur. Han çeşitli yangınlardan kurtuldu, en son olarak Aralık 1957'de tüm bina yok edildi. 1971-1974 yılları arasında yeniden inşa edilmiş (Wikipedia).

Çok güzel bir han, yorgunluk üstüne bir Türk kahvesi keyfi yapılmalı.

12- Hünkar Cami: 1457 yılında yapılan Osmanlı dönemi camilerindendir. Şehrin simge özelliğindeki yapılarındandır. Bu cami, Osmanlı İmparatorluğu'nun Bosna fethi sonrasında Saraybosna'da yapılan ilk camidir. Saraybosna'daki ilk yerleşim de caminin etrafında gelişmiştir (Vikipedi).

Önemli camilerden biri de Hünkar Cami. Maalesef avlu kapısı kapalı olduğu için içeriyi göremedik.

13- At Meydanı Parkı: Çok büyük olmayan ama sakin ve güzel bir park. Zamanında bir at pazarı olduğu için bu adı almış, hemen parkın içinde yeni restore edilen Bakır Baba Camisi bulunmaktadır.

14- Ferhadiye Cami: Caminin Sanjak Bey, Ferhad Bey Vukovic-Desisalic tarafından 1561-1562 yılları arasında inşa edildiği sanılmaktadır. Bu cami, Osmanlı İmparatorluğu'nun 'Altın Çağı'nda mükemmelleştirilen Osmanlı mimarisinin klasik tarzını örneklendirmektedir (https://sarajevo.travel/en/things-to-do/ferhadija-mosque/811).

Cami kapalı olduğu için giremedik, yalnızca dışarıdan bakıp fotoğraf çektik.

15- Eski Yahudi Tapınağı: Eski Sinagog ve Büyük Tapınak (II Kal Grandi) olarak da bilinen Eski Yahudi Tapınağı, Saraybosna'daki Yahudilerin en eski ibadet yeridir. Saraybosna'nın Bascarsija kentinde küçük bir Yahudi mahallesi olan Velika Avlija olarak bilinen kasaba kısmında 16. yüzyılın sonunda inşa edilmiştir (https://sarajevo.travel/en/things-to-do/the-old-temple/179). Daha detaylı bilgiyi bu siteden alabilirsiniz.

Çok güzel bir sinagog, görevli son derece ilgili biriydi. Sinangog aynı zamanda müze ve girişi 3 Km.

16- Sırp Ortodoks Katedrali: Kilisenin inşası 1863'den 1874'e kadar sürmüştür (Vikipedi).
Büyük bir katedral. İçi de klasik bir Ortodoks kilisesi. Görülmeye değer.

17- Sonsuz Ateş: Bosna Hersek Saraybosna'da İkinci Dünya Savaşı askeri ve sivil kurbanlar için anıt. Anıt Nazi Almanyası ve faşist Bağımsız Hırvatistan Devleti'nin 4 yıl süren işgalinden Saraybosna kurtuluşunun 1. yıldönümü olan 6 Nisan 1946'da adandı (Wikipedia).

Görmeden geçmek istemedik.

18- Ali Paşa Camisi: Ali Paşa Cami Saraybosna'da dünyaya gelen Hadi Ali Paşa tarafından kurulan vakfın bir parçasıdır. İstanbul'da büyümüş, eğitimini almış ve daha sonra hem Bosna hem de Budapeşte'de Osmanlı ordusunda hizmet etmiştir. Caminin 1560 yada 1561 yılında yapıldığı ve Bosna Hersek'deki klasik Osmanlı tarzında inşa edilen en uyumlu ve en güzel camilerden biri olduğu düşünülüyor (https://sarajevo.travel/en/things-to-do/ali-pashas-mosque/488).

Çok güzel bir cami. Küçük ama etkileyici. Biraz daha merkezden uzakta bulunan bir cami.

19- Festina Lente Köprüsü: Bize değişik geldi açıkçası, güzel bir köprü. Köprünün bir ucunda da Sanat Müzesi tüm haşmetiyle karşınızda duruyor. Nehir kenarında ilerlerken bu sırada çelikten yapılmış Cobanija, gene eski köprüler olan Drvenija ve Cumurija şehrin diğer mütevazi köprüleri.

20- Aşkenazi Sinagogu: Aşkenazi Sinagogu 1902'de Saraybosna Yahudileri için inşa edildi. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra bile kaybolmuş çok sayıdaki Saraybosna Yahudisi ile Aşkenazi Sinagogu kentteki yegane etkin Yahudi tapınağı olarak kaldı (https://sarajevo.travel/en/things-to-do/ashkenazi-synagogue/137).
Diğer sinagogdan daha farklı bir yerdi. Burası da güzeldi ama sanırım diğer sinagog daha eski olması nedeniyle daha etkileyici geldi. Girişi 2 Km.

21- Alifakovac Mezarlığı: Hemen Sebil'in karşısındaki yokuştan yukarıya çıktığınızda yer alan bu mezarlığı mutlaka ziyaret etmenizi öneririz. Bizim orada olduğumuz sırada bir Türk kafile vardı, içlerinden biri dua okumaya başladı, hepimiz sessizce dinledik ve dua ettik, bir müddet hareketsiz kalıp geçmişe gittik, kim bilir ne acılar yaşandı bu topraklarda, dünyanın şahit olduklarının yanında bir de şahit olmadıklarımız var. Huzur içinde uyusunlar inşallah...Ayrıca bağımsızlık savaşında etkin rol oynayan ve ilk Cumhurbaşkanı olan Aliya İzzetbegoviç'in sade mezarı da burada bulunuyor.

22- Saat Kulesi: Gazi Hüsrev Bey Cami'sinin yanında bulunmakta ve 30 metre ile ülkede inşa edilmiş 21 saat kulesinin en uzunudur (Wikipedia). 

23- Şehir Kahyası Köprüsü ve İnat Evi: Milli Kütüphane'nin önünde bulunan Kahya Köprüsü oldukça dikkat çekici. Köprünün hemen karşısında bugün meşhur bir restaurant olan Inat Kuca bulunuyor. 

İnat Kuca Balkanların meşhur inadını temsilen sembol olan evlerden biri. 19. yy'da Saraybosna'yı işgal eden Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'na evini bir türlü vermeyen Benderija'nın hikayesini bu tatlı evden öğrendik (https://www.bosnahersek.ba/bosnak-inadi/).

24- Umut Tüneli: Şehrin dışında havalimanının yanında bulunan bu tüneller savaş dönemine ait en iyi müze konumunda. Savaş sırasında, insanların tahliyesi konusunda ve lojistik anlamda önemli rol oynayan bu tünelin bugün belli bir kısmına girebiliyorsunuz. Burası için en mantıklı yol hava limanına gelince burayı gezip öyle şehre inmek. Buradan Ilıca'ya otobüs, Ilıca'dan da şehir merkezine tramvay bulunuyor. Girişi 10 Km.

Bunlar dışında; dışarıdan gördüğümüz Kral Fahd Camisi, uzak tepede bulunan Bijela Tabija Kalesi, savaşa bir çocuğun gözünden bakan War Child Müzesi, eski ufak bir yapı olan Eski Ortodoks Kilisesi ve eski bir Osmanlı evi olan Svrzo Evi şehrin diğer görülecek noktaları, ancak zamanımız azdı ve öncelik sıramıza giremediler.